พระกับโจร

ขณะนี้สังคมกลุ่มหนึ่งกำลังถกเถียงกันว่า “พระกับโจรจะอยู่ร่วมกันได้หรือไม่” ฝ่ายหนึ่งมองว่าพระกับโจรอยู่ร่วมกันไม่ได้ เปรียบเสมือนความดีกับความชั่ว ความดีกับความเลวอยู่ร่วมกันไม่ได้
ไม่มีจุดประนีประนอมระหว่างความดีกับความเลว ความดีกับความชั่ว ความซื่อสัตย์กับความคดโกง ฯลฯ สังคมต้องเลือกข้างว่า จะอยู่ข้างความดีหรือความเลว จะอยู่ข้างพระหรืออยู่ข้างโจร
ในขณะที่อีกฝ่ายหนึ่งมีความเห็นว่า พระกับโจรอาจอยู่ร่วมกันได้ เพราะพระสามารถสั่งสอนอบรมให้โจรกลับใจได้ โดยยกตัวอย่างกรณีพระพุทธเจ้ากับองคุลีมาล ที่พระพุทธองค์สามารถสั่งสอนจนองคุลีมาลกลับใจและสำเร็จเป็นพระอรหันต์
หลายฝ่ายมองว่าพระกับโจรในพุทธศตวรรษที่ 25 ไม่เหมือนกับพระพุทธองค์และองคุลีมาลในสมัยพุทธกาล เพราะพระพุทธองค์เป็นครูผู้ยิ่งใหญ่ที่ตรัสรู้ด้วยพระองค์เอง สั่งสอนด้วยพระองค์เอง ส่วนองคุลีมาลในสมัยนั้นฆ่าคนกลุ่มหนึ่ง เอานิ้วมาแขวนคอ แต่พระแห่ง พ.ศ. 2550 เป็นได้อย่างมากเพียงฤษีเท่านั้น ในขณะที่องคุลีมาลในพุทธศตวรรษที่ 25 ร้ายยิ่งกว่าองคุลีมาลในสมัยพระพุทธองค์มากมาย
องคุลีมาลสมัยพระพุทธเจ้าไม่ได้เป็นโจรโดยกำเนิด หรือเพราะมีจิตใจชั่วร้ายที่จะเป็นโจร เขามีพื้นฐานของจิตใจที่ดี เพียงแต่โดนคนหลอกให้ฆ่าคน เพื่อเอานิ้วมือมาแขวนคอให้ครบจำนวนที่กำหนด เมื่อพระพุทธองค์เทศนาสั่งสอน ความรับผิดชอบชั่วดีก็กลับคืนมา และบรรลุเป็นอรหันต์ได้เพราะได้ครูดี
องคุลีมาลสมัยพุทธกาลทำร้ายคนกลุ่มหนึ่งเท่านั้น แต่องคุลีมาลในพุทธศตวรรษที่ 25 ทำร้ายและปล้นสะดมคนทั้งชาติ ถ้าองคุลีมาลแห่งพุทธศตวรรษที่ 25 สำนึกบาปได้ทั้งกายและใจอย่างแท้จริง กลับตัวเป็นคนดีของสังคม เปลี่ยนความเลวให้หมดไปและแทนที่ด้วยความดีงาม พระกับโจรก็สามารถอยู่ด้วยกันได้
กระนั้นก็ตามความเลวความชั่วที่โจรได้ก่อขึ้น ด้วยการเที่ยวปล้นฆ่าฟันผู้คนในอดีตที่ผ่านมา ต้องได้รับการสะสาง โจรผู้นั้นต้องถูกลงโทษทั้งทางกฎหมายและทางสังคม ก่อนที่ฝ่ายความดีจะอ้าแขนรับให้เข้ามาร่วมในสังคมของเขา
สมมติว่าวัดวัดหนึ่งมีเจ้าอาวาสคบหาสมาคมอยู่กับโจร ลองคิดดูเล่นๆ ก็ได้ว่าชาวบ้านรู้สึกอย่างไรกับพระรูปนั้น ดีไม่ดีชาวบ้านจะมองว่า พระกับโจรกำลังร่วมมือกันวางแผนปล้น หรือขโมยของชาวบ้านก็ได้ ต่อไปชาวบ้านอาจไม่มาทำบุญที่วัดนี้เลย
ถ้าเจ้าอาวาสประกาศกับชาวบ้านว่า ที่เอาโจรมาอยู่ในวัดเพราะต้องการเทศนาสั่งสอนอบรมโจรให้กลับเนื้อกลับตัวเป็นคนดี ชาวบ้านส่วนหนึ่งอาจเชื่อ ชาวบ้านอีกส่วนอาจไม่เชื่อ จนกว่าโจรคนนั้นจะกลับใจได้จริงๆ แต่ก่อนจะถึงเวลานั้น เจ้าอาวาสคงถูกชาวบ้านด่าไปไม่น้อย
ที่ผ่านมาสังคมถูกสอนให้เลือกข้างมาโดยตลอด ระหว่างความดีกับความชั่ว ความดีกับความเลว ไม่มีจุดประนีประนอม หรือจุดประสานกึ่งกลางระหว่างความดีกับความเลว ความซื่อสัตย์กับการคดโกง หากมีใครออกมาบอกว่า ความดีกับความชั่วสามารถอยู่ร่วมกันได้ คงเป็นปรากฏการณ์แปลกใหม่ของสังคม (16 เมษายน 2550)